ازدواج انتخاب است یا قضا وقدر و قسمت؟

سوالی که اکنون در بین جوانان مطرح است این است

 سلام ما همسر را انتخاب مي كنيم يا ازدواج از تقديرات الهي است؟

پاسخ:

باید بگوییم که شکی نیست که تحقق هیچ چیز در جهان خلقت، خارج از اراده و خواست الهی نمی باشد. تمام اعمال انسان و از جمله ازدواج نیز، از حوزه اراده الهی بیرون نیست. اما معنای این سخن نادیده گرفتن اراده و نقش انسان و سلب اختیار از او نمی باشد. اراده خداوند در مورد افعال انسان، صدور آن به اختیار و انتخاب خود اوست، به عبارت دیگر، خداوند متعال اراده کرده است که کارهای انسان از روی اختیار و انتخاب انجام پذیرد.

به فرموده شهید مطهری (ره): «همان طوری که هیچ حادثه طبیعی بدون علت طبیعی رخ نمی دهد، افعال اختیاری انسانها نیز بدون اراده و اختیار انسان رخ نمی دهد. قانون خدا در مورد انساشن این است که آدمی دارای اراده و قدرت و اختیار باشد و کارهای نیک یا بد را خود انتخاب کند، اختیار و انتخاب مقوم وجودی انسان است، انسان غیر مختار محال است، یعنی این که فرض شده انسان است و غیر مختار، فقط فرض است نه حقیقت». بنابراین آن چه در بین مردم معروف است كه در ازدواج قسمت و تقدیر دخالت دارد و قبلاً همه چیز معلوم و مشخص شده است، یا مثلاً می گویند: فلان دختر «قسمت» فلان پسر است و آن پسر قسمت این دختر نیست و یا اگر قسمت باشد خودش درست می شود و دیگر لازم نیست ما كاری بكنیم و اگر قسمت نباشد، ما هر كاری هم بكنیم فایده ای ندارد، و سخنانی از این قبیل، صحیح نیست و هیچ ریشه دینی و عقلی ندارد. همان طور كه به روشنی، اختیار و انتخاب را در خرید و فروش، انتخاب شغل و تعیین رشته تحصیلی می بینیم در ازدواج نیز كه موضوع مهم و سرنوشت سازی است، این اراده و اختیار را مشاهده می كنیم، علاوه بر حكم عقل و منطق و شهادت و وجدان، روایاتی كه در آن معیارهای انتخاب همسر ذكر شده دلیل محكمی بر دخالت انسان در سرنوشت خویش است. از طرف دیگر پیشوایان دین به ما توصیه كرده اند كه در انتخاب همسر نهایت دقت را مبذول كنیم و چشم بسته ازدواج نكنیم، چرا كه ازدواج یك موضوع حیاتی است و برای هر كس به طور طبیعی در طول زندگی اش فقط یك بار این فرصت پیش می آید. حیاتی بودن امر ازدواج از این نظر است كه دختر و پسر می خواهند برای خود شریكی در زندگی انتخاب كنند، شریكی كه تا پایان عمر با او خواهد بود. لذا این توصیه ها نشانگر اختیار و اراده انسان است. آنچه بین مردم معروف است که قسمت به معناى عدم تأثیر فرد در سرنوشت خود و تعیین همسر از قبل و سلب اختیار از انسان مى باشد از نظر اسلام مردود است، چون همانطور که ذکر شد خداوند به آدمى، اختیار و اراده داده است و در همه امور از جمله ازدواج، حق انتخاب و گزینش محفوظ مى باشد.

در واقع باید گفت معناى صحیحى كه براى قسمت و سرنوشت وجود دارد همان قضا و قدر الهى است. نتیجه اینكه:

1. ما به لحاظ مختار بودن در سرنوشت خود موثریم.

2. اگر چه در علم الهی سرنوشت ما معلوم است، اما علم خدا علت سرنوشت ما نیست. بلكه آنچه را كه ما با اختیار خود رقم می زنیم خدا می داند و نسبت به آن، ما را آزاد می گذارد.

3. قسمت به این معنا که نقش فرد در حوادث كاملاً نادیده گرفته شود و همه چیز به مقدرات واگذار گردد، برداشتى نادرست می باشد و توجیه خوبى براى اهمال کاری ها و ناتوانى ها است.

البته به همان مقدار که انسان ها در خصوص ازدواج از اراده و اختیار خدادادی برخوردارند، به همین مقدار هم می توانند در زندگی با همسرشان تحول ایجاد کنند و به تقویت صفا و صمیمت زندگی شان بپردازند.

 

موضوعات مرتبط: روان شناسی ، دل نوشته ، شبهات ، آیا می دانید ... افق...