دو اصلی که مسلمانان از آن بی بهره اند و انتظار پیامبر اسلام از مردم مسلمان رعایت این دو اصل است:

۱- عزت امت اسلام

۲- رعایت اصل مدارا در بین مسلمانها

متاسفانه بیش از دو قرن است که از عزت سیاسی و اقتصادی آکادمی قدرت تکنولوژی علمی حقوقی عرصه رسانه و … محرمیم.

اگر وحدت مسلمین تامین شود عزت آنها نیز تامین می شود.

آیا پیامبر اعظم ما وضعیت کنونی امت اسلامی را می پذیرند؟

* رعایت اصل مدارا

سفارش امام صادق (ع) به اصحابشان که فرمود:”وَ عَلَيْكُمْ بِمُجَامَلَةِ أَهْلِ الْبَاطِلِ- تَحَمَّلُوا الضَّيْمَ مِنْهُمْ”(مجلسی، ۱۱۱۱ ، ج‏۷۵: ۲۱۱). با اهل باطل با خوشرفتاری و مدارا رفتار نمائید و ظلم و آزار آنها را تحمل کنید». پس مدارا و مجامله با مردم از اهمیت بسزایی برخودار است. مسلماً در ابتدای کار مهربانی و اخلاق نیکو یک طرفه است. این دیگر از باب «و يدرءون بالحسنة السيئة» (رعد: ۲۲)؛ و بدی را با نیکی می زدایند» می باشد. کافر بدی می کند، اما مؤمن جواب نیکو می دهد. این زیبائی، ناشی از ذات زیبا دوستی است. بنابراین از رابطة دوسویه بودن مجامله، دریافت می شود که اگر انسان با دشمن به نیکی رفتار کند، دشمن نیز سرانجام دلش نرم می شود و برخورد خود را با وی تطبیق می دهد

“مدارا” یعنی با نرمی و مهربانی و بردباری رفتار کردن. در سیره اجتماعی پیامبر (ص) نقش مبنایی داشته و مایه قوام و دوام روابط و مناسبات صحیح اجتماعی بوده است برخوردهایی از سرِ ملایمت که همان تعریف مجامله در سخن امام است، سازنده ترین عنصر در اصلاح جامعه بوده است. پیامبر ص می فرماید: «أَمَرَنِي رَبِّي بِمُدَارَاةِ النَّاسِ كَمَا أَمَرَنِي بِأَدَاءِ الْفَرَائِض‏.»(کلینی، ۱۳۸۳ق، ج۲: ۱۱۷). پرودگارم مرا به مدارا با مردم فرمان داد، آن سان که مرا به انجام دادن واجبات فرمان داد. در سخن پیامبر مدارا با مردم را همردیف انجام واجبات قرار داده است. آن جا که قادر متعال خطاب به رسول خود می فرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ»(آل عمران:۱۵۹)؛ پس به برکت رحمت الهی با آنان نرم خو و پر مهر شدی»

اصل رعایت مدارا با اهل کفر شده آیا قرآن برخوردی باعث اختلاف و درگیری بین مسلمین شود را می پذیرد؟ خیر! مسلمانان علی رغم اختلافهای فقهی و عقیدتی که با هم دارند حق تکفیر یکدیگر را ندارد چه برسد به تجاوز و هجوم بر مال و جان آنها…

* ممانعت سبّ به مقدسات مشرکین:

فحش دادن به طرف مخالف خود از مشرکان و کافران و … از برخوردهای بی منطقی و نامناسب است که باعث تشدید اختلاف بین افراد می شود و آن در قرآن رد شده است .آيه‌ اي مي‌توان در اين باب مطرح كرد اين آية شريفه است كه مي‌فرمايد: «وَ لَا تَسُبُّواْ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّواْ اللَّهَ عَدْوَا بِغَيرِْ عِلْمٍ كَذَالِكَ زَيَّنَّا لِكلُ‏ِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلىَ‏ رَبهِِّم مَّرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا كاَنُواْ يَعْمَلُون‏»(انعام:۱۰۸). (به معبود) كساني كه غير خدا را مي‌خوانند دشنام ندهيد، مبادا آنها (نيز) از روي ظلم و جهل، خدا را دشنام دهند. اين چنين براي هر امّتي عملشان را زينت داديم. سپس بازگشت همة آنان به سوي پروردگارشان است و آنها را از آن‌چه عمل مي‌كردند آگاه مي‌سازد و پاداش و كيفر مي‌دهد. به‌نظر مي‌رسد «الّذين يدعون من دون اللّه»، دامنة گسترده‌اي داشته باشد و همة كساني كه اعتقادات و مقدسات خاصي دارند، شامل شود، چه بت‌پرستان مشرك و چه اهل كتاب و غير آنان. از اين آيه مي‌توان فهميد، اسلامي كه دين صبر و منطق و ادب است با دشنام كه نشانة نداشتن آنهاست سازگار نيست. در تبليغات و دعوت غير مسلمان به حق، شيوة سبّ و فحش و ناسزا شيوه‌ايست نادرست. دشنام به مقدسات و عقايد آنها كاري غير‌منطقي است؛ چرا كه آنها نيز مانند مسلمانان نسبت به مقدسات خويش احترام قائلند. البته مسألة برائت از مشركان و نفرين و مباهله با كفّار ـ ‌كه در زمان رسول خدا(ص) مطرح شده بود ‌ـ مسأله‌اي غير از دشنام و بد‌گويي به مقدسات و خود آنهاست.

* رعایت عدالت با کافران

با کافرانی که ضرری برای مسلمانان ندارد باید با عدالت رفتار کرد چناچه در ادامه آیه ۸ ممتحنه می فرماید با آنان قسط و عدل رفتار کن. «وَ تُقْسِطُواْ إِلَيهِْمْ إِنَّ اللَّهَ يحُِبُّ الْمُقْسِطِينَ». حقوق هر فردی را باید ادا کرد حتی کافرانی که در حال جنگ با مسلمانان هستند. همچنین در اوایل سوره مائده آمده که دشمنی با قومی شما را از عدالت دور نکند چرا که عدالت به تقوا نزدیکتر است. «يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِينَ لِلَّهِ شهَُدَاءَ بِالْقِسْطِ وَ لَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنََانُ قَوْمٍ عَلىَ أَلَّا تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى‏ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرُ بِمَا تَعْمَلُونَ» اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، براى خدا به داد برخيزيد [و] به عدالت شهادت دهيد، و البتّه نبايد دشمنىِ گروهى شما را بر آن دارد كه عدالت نكنيد. عدالت كنيد كه آن به تقوا نزديكتر است، و از خدا پروا داريد، كه خدا به آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است.

وقتی نظر قرآن بر عدم فحاشی به مقدسات مشرکان و رعایت عدالت و مدارا با آنان است انتظار خداوند و پیامبر اسلام از ما در قبال همدیگر مسلمان با مسلمان شیعه با سنی چیست؟